Neobična priča kamenog sela Gostuša, smeštenog na obroncima Stare planine, ne samo što je na ponos Srbiji već je i prešla njene granice. To nesvakidašnje selo privuklo je pažnju stručnjaka širom sveta.
Selo Gostuša ili Kameno selo nalazi se na 700 metara nadmorske visine i deo je parka prirode Stara planina. Tridesetak kilometara udaljeno je od Pirota i smešteno na obalama Zavojskog jezera, na nekadašnjem rimskom putu, a na prvi pogled te razbacane trošne kuće ne privlače pažnju.
Međutim, znanje da je to skromno seoce 2016. dobilo nagradu Evropa Nostra i Gran Pri Evropske unije za kulturno nasleđe svakog će navesti da se zapita – po čemu je Gostuša tako posebna.
Autentična arhitektura, običaji i kultura življenja
Kuće u Gostuši građene su od kamena, blata i drugih prirodnih materijala koje su stanovnici pronalazili u okolini Stare planine. To se ne odnosi samo na nekoliko kuća, već na celo selo. Kuće su zidane bez maltera ili bilo kog drugog vezivnog materijala – tehnikom pod nazivom suvozidica, a umesto ćeramide i crepa, kao osnovni materijal za pokrivanje služe kamene ploče. Sve kuće su praktično od kamena, od temelja do krova, piše Nova.rs.
Zbog toga Gostušu i zovu „kameno selo“. Nijedno drugo selo nema taj stil gradnje. Međutim, ono što još više fascinira je činjenica da te kuće, iako stare i trošne, i dalje stoje prkoseći modernim načinima gradnje.
Osim što su pravi kuriozitet za arhitekte širom sveta, ova domaćinstva su sačuvala i autentičan izgled. U selu je, kažu, nekada živelo oko 1.500 stanovnika, a danas svega stotinak.
„Gostuša, „Kameno selo” u jugoistočnoj Srbiji, čuvar je lokalne tradicije, zanata i održivog života još od 19. veka. Smešteno na obroncima Stare planine, između tri reke, selo odlikuje obilje jedinstvenih prirodnih resursa. Zbog udaljenosti sela i loše putne infrastrukture, mesto je ostalo gotovo netaknuto od osnivanja. Živopisne kuće izgrađene od kamena i drugih prirodnih materijala zajedno sa lokalnom tradicijom i zanatima pružaju jedinstven uvid u istoriju mesta i čine ga vrednim delom materijalne i nematerijalne baštine“, navodi European Heritage Days.
Ipak, ne postoje pouzdani podaci o nastanku sela ili kontinuitetu naseljavanja prostora na kome je danas Gostuša, piše Vikipedija, ali ukazuje na to da postoje razna tumačenja, legende, predanja…
Jedno od njih kaže da je Gostuša jedno od tri najstarijih naselja u okolini Pirota, a po nekim izvorima se nastanak sela vezuje za gradnju crkve Svetog Jovana Krstitelja u Gostuši početkom 12. veka. U blizini sela nalaze se i ostaci utvrđenja iz perioda Rimskog carstva, što ovaj kraj čini još interesantnijim.
Izvor: Nova.rs
Oko njega su se otimale svetske sile, srpsko srednjovekovno selo imalo je više stanovnika od Londona
Dodaj komentar