Ako ste kojim slučajem posetili Budimpeštu i prošetali kejom u blizini velelepne zgrade mađarskog parlamenta, verovatno ste zapazili neobičan detalj – 60 pari starih cipela, izlivenih od gvožđa.
Pored ove skulpture meštani često donesu cveće i zapale sveću, a ženske, muške i dečje poderane cipele raznih modela i veličina, koje posmatraju plavi Dunav sa ivice, tu su da nas zauvek podsećaju na ono što nije smelo da se dogodi i da nas opomenu da se nikada više ne ponovi.
Naime, u martu 1944. godine nemački Vermaht okupirao je Mađarsku i doveo na vlast Ferenca Salašija i njegovu fašističku Partiju strelastog krsta.
Ubrzo nakon toga milicija je počela da pljačka i teroriše građane i za to vreme je ubijeno više hiljada mađarskih Jevreja.
Često bi čitave grupe ljudi bile poređane na obali Dunava i nakon što im je naređeno da izuju cipele, pucano im je u leđa, a njihova tela bi upala u vodu, koja ih je nosila dalje od mesta zločina.
Cipele, koje su se za vreme Drugog svetskog rata teško nabavljale, sklanjane su sa strane i prodavane na crnom tržištu, piše kafenisanje.rs.
Partiju su 1945. godine zabranili Sovjeti kad su zauzeli Budimpeštu, a većini vođa je suđeno, dok je Salaši osuđen na smrt.
Prema podacima kojima raspolaže muzej holokausta u SAD, Partija strelastog krsta odgovorna je za smrt oko 500.000 mađarskih građana jevrejskog porekla.
Skulpturu Cipele na obali Dunava osmislio je mađarski filmski reditelj Janoš Kan Togaj, a izlio skulptor Đula Pauer 2005. godine.
Ovaj spomenik posvećen mađarskim Jevrejima koje su u zimu 1944-1945 godine streljali članovi Partije strelastog krsta, jedan je od najdirljivijih spomenika žrtvama holokausta u Budimpešti.
Izvor: kafenisanje.rs
Dodaj komentar