Zanimljiv tekst o Vuku Karadžiću, o istoriji srpskog jezika i navodnom trgovinom ovog reformatora koji je prodavao srbulje, stare crkvene knjige koje su pisane i štampane, od strane srpske redakcije staroslovenskim jezikom, odnosno starosrpskim, od početka pismenosti našeg naroda pa sve do prve polovine 18. veka.
Sadržaj srbulja bio je uglavnom teološkog karaktera i odnosio se isključivo na pravoslavlje. Kako piše Dragana Amarilis, termin srbulja skovao je upravo Vuk Karadžić i označava crkvene knjige, rukopisne ili štampane, koje su jezički bliže srpskom nego ruskom dijalektu.
Ova prilično nepoznata reč odnosi se na dokumenta, knjige, rukopise i čitavu istoriju srpskog naroda, na jezik koji je postojao i razvijao se vekovima pre Vukove reforme.
Dragana se na svom blogu, amarilisonline.com, poziva na podatke sa Vikipedije gde se spominje Zbornik matice srpske za književnost i jezik iz 1964. godine.
– Tri Vuka, Karadžić, Vrčević i Popović, skoro su opustošili Crnu Goru u pogledu srbulja (pripomogli su i ruski naučnici). Izneli su ih na tovare. To se vidi iz njihove prepiske – navodi se citat u njenom tekstu.
Ona u nastavku govori o Vukovim navodnim zloupotrebama, otkupu i prodaji pomenutih srbulja.
Da proučimo i citate, koji slede, a koji se više odnose na pravac Beč, Evropa zapad i sever:
”A da je bio vešt trgovac poput svojih Rišnjana, u to nema sumnje. Zajedno sa Vukom Vrčevićem poslao je Karadžiću nebrojeno srbulja, koje je zatekao po bokeljskim pravoslavnim crkvama….“
“Karadžić je izgleda za male pare otkupljivao ove dragocjene rukopise i štampane knjige do kojih je Popović lako dolazio. Tako su opustošene ionako skromne biblioteke naših parohijskih crkava i manastira u kojima su se vjekovama čuvale ove dragocenosti. U tome ga je pomagao i Vrčević. Izgleda po svemu da je ovde obojici bila na prvom mestu lična korist, od koje se ni Karadžić nije uzdržavao.”
Ona se poziva i na istoričara književnosti Miodraga Popovića koji u knjizi o Vuku Karadžiću za Vuka Vrčevića navodi: “… verujući da će knjige kao svetinje čuvane biti i koristiti narodni um u Beč slao sanduk za sandukom i ne sluteći da Karadžić na njima dobro zarađuje.”
“Morao je da se baci u trgovinu starim knjigama i rukopisima, koje je nalazio po manastirskim budžacima i tavanima. Ova mu je trgovina donosila više nego sva njegova pisanija. Tako je i Vuk već onda saznao, iako u nas još nije bilo materijalističke dijalektike, da je bolje trgovati gotovom robom, nego novu robu izrađivati. Razume se da je Vukova trgovina bila za nevolju”, citirala je Dragana Amarilis redove iz knjige Milana Budimira, verovatno najznačajnijeg srpskog filologa, “Sa balkanskih istočnika” iz 1969. godine
Autorka članka zaključuje da je Vuk Karadžič podignut na pijedestal, te da se čuvena floskula o narodnom jeziku i Vuku kao tvorcu istog, ponavlja do besvesti, bez ikakvog poznavanja istorije srpskog jezika.
Nikako se ne smeju zanemariti fantastični radovi i doprinosi, koje Vuk ima za srpski jezik, pre svega kao sakupljač narodnih umotvorina, piše Dragana.
S druge strane, postoje mnogi aspekti u Vukovom radu, koji su itekako podložni kritici i imaju dosta veze sa položajem koji ima srpski jezik danas, kaže ona i dodaje.
Istine radi, za taj aspket nije kriv Vuk nego nauka – srbisti i srpski istoričari, koji su kao gumicom izbrisali drevnost srpskog jezika i istoriju naroda povlađujući autortetima bečko-berlinske škole.
I zaista ne mogu da odolim da ne završim ovaj tekst naglašavajući – da ne samo da se Klio stidi, nego se sakrila od bruke i sramote.
Dodaj komentar