U nekadašnjoj Jugoslaviji u opticaju je bila samo jedna novčanica s likom Josipa Broza Tita.
Reč je o novčanici od 5000 dinara iz daleke 1985. godine. Oni malo stariji sećaju se toga, ali teško će znati da je osim SFRJ još jedna zemlja imala lik Tita na svojim novčanicama.
Poseban kuriozitet jeste da je ta država novčanicu s likom Maršala imala u opticaju čak i pre nego što je SFR Jugoslavija počela da koristi lik Josipa Broza na apoenima od 5000 dinara.
Misteriozna država zove se Republika Gvineja. Ta afrička država uvela je novu valutu 1971. godine i nazvala je sili. Ta reč na njihovom jeziku znači – slon.
– Na svoju najveću novčanicu od 500 silija 1980. godine centralna banka Republike Gvineje postavila je upravo lik Tita, maršala i doživotnog predsjednika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, kazao je na svom Jutjub kanalu numizmatičar Zlatko Višćević.
Bila je u opticaju nekih pet godina, sve do 1985. Ta novčanica nije posebno značajna u svetu numizmatike, no istorijski je zanimljivo da su se u toj zapadnoafričkoj zemlji odlučili baš Tita staviti na državni novac.
– Kada se na novčanicama neke zemlje prikazuju osobe, onda su one u većini slučajeva značajne za nju i s njom imaju neku direktnu vezu. Jako je neobično to da se na njima prikazuje čelnik neke druge države. Još je neobičnije za jednu afričku državu, koja se tek 1958. godine oslobodila kolonijalne vlasti, da samo 23 godine nakon toga postavlja na svoju novčanicu Evropljanina i belca, objašnjava Višćević.
Osim Tita, na ostalim novčanicama iz te serije prikazani su i drugi strani političari: marokanski kralj Mohamed V, bivši predsjednik Gane Frensis Kvame Nkrumah, bivši premijer Demokratske Republike Kongo Patris Lumumba i drugi…
– Tema te serije novčanica, a kojoj pripada i ova na kojoj je lik Tita, jeste antikolonijalizam i antiimperijalizam. Svim tim ljudima zajednička je borba protiv kolonijalizma, za nezavisnost svojih naroda i zemalja. Tito je postavljen na ovu novčanicu u periodu u kojem je Republika Gvineja bila deo Pokreta nesvrstanih, a baš Tito je bio jedan od glavnih lidera tog pokreta, objašnjava Viščević.
Novac osim svoje očigledne, monetarne, ima i propagandnu ulogu u svakom društvu. Osim što novcem plaćamo sve što nam je potrebno za život, on ima i političko-propagandnu ulogu, tako se novcem može poslati određena poruka javnosti.
– Obično su izdavači novca banke, iza kojih stoji država, tako da su na novčanicama prikazani oni motivi i sadržaji za koje država želi da ih vide njeni građani. Kada se na novac stavljaju ljudi, onda je uglavnom reč o vladarima te zemlje, značajnim osobama iz istorije, političarima, naučnicima, piscima, umetnicima i slično, objašnjava numizmatičar Zlatko Višćević u svom prilogu.
SFRJ je tek krajem 1985. odlučila na jednu novčanicu da postavi lik Josipa Broza Tita, i to onu od 5000 dinara, koja je u to vreme bila najvrednija. Na licu joj je bio lik Tita, a na naličju vizura Jajca. Ovi motivi su imali zadatak da pozovu na jedinstvo zemlje koja je već uveliko počela pucati po šavovima.
Izvor: Buka
Dodaj komentar