Moda u prošlosti: narodna nošnja Vojvodine

Da li ste znali šta su naši preci na prostoru Vojvodine nosili pre nekoliko vekova? Odeća se pravila od biljnih vlakana kudelje, lana i pamuka, a za hladnu zimu, koristili su se i vuna, jagnjeće i ovčije krzno.

Što se 19. veka tiče, odeća pravljena u domaćoj radinosti bila je jednostavnog kroja, ravno sečena. Kasnije, prihvatanjem zapadne mode, pri čemu je bečka odigrala veliku ulogu, šivenje je prepušteno krojačicama, a garderoba je postala komplikvanija, najviše zahvaljujući gornjim haljetcima. To je doprinelo slabljenju narodne nošnje u Vojvodini.

Duga istorija i prohujali vekovi ostavili su trag na vojvođanskoj narodnoj nošnji, a uticaji drugih naroda sa kojima su Srbi živeli u etnički mešovitim naseljima takođe su ostavili traga.

Muška narodna nošnja

Muškarci su u 19. veku nosi belu odeću od platna, sa širokim plantenim gaćama i košuljama. U nekim selima, na severu Bačke i Banata, nekada su se nosile i bele plisirane suknje, koje su bile u modi sve do Prvog svetskog rata. Preko toga se nosio crni prsluk, najčešće od svile ili somota. Tokom proleća i jeseni, nošeni su sukneni kaputi, koji se nazavaju doroc i kabanica, a nakon polovine veka, u nošnju spadaju i kratki kaputi različitih naziva rekla, bena, bekeš, jankel.

Čakšire i šubare

Crne štofane čakšire u kompletu sa kaputom zimi su dopunjavale su nošnju, zajedno uz debele košulje od sukna. Pored toga, u upotrebi je bio i kožuh od krzna, kao i posebna krznena duga odeća, nazivana opaklija, ducin, bundaš. Lakovane kožne čizme, ili kožni opanci i papuče kod siromašnijih bili su obuća predviđena za leto. Neizstavne debele čarape uglavnom su bile boje vune ili crvene, dok su pre njih nošene čizme sa obojcima. Gospoda su se nisu mogla videti bez crnih filcanih šešira, dok su njih zimi zamenjivale šubare.

Košulje su ukrašavane belim ili zlatnim vezom, a nošena je preko pantalona, odnosno gaća, kako su ih tad zvali. Naročito populara i praktičan bio je formet, izvezeni odevni predmet koji se mogao staviti na svaku košulju, a video se ispod prsluka i kaputa.

Prsluk

Od toga kako i koliko je prsluk bio ukrašen moglo se zaključiti o bogtstvu i društvenom statusu momka koji ga je nosio. Najčešći ukrasi su bili biljni motivi, inicijali, godine, potkovice i slično, a vezeni su zlatnim ili srebrnim nitima.