Beograd je poslednjih godina na kulturološkom, arhitektonskom i estetskom udaru ljudi koji se predstavljaju kao vlast, od strane pojedinaca koji bi u ime Beograđana i njihovih gostiju morali biti zaduženi da iskreno i smisleno unapređuju život u gradu čuvajući njegove istorijske i duhovne vrednosti i relikvije.
Urušavanje i menjanje gradske strukture i već dovoljno heterogene arhitektonske tradicije, koja je takva sama po sebi jedan od simbola Beograda, započelo je rušenjem u Savamali pod okriljem noći u fantomkama i ubrzanom izgradnjom nekoliko stambenih nebodera i tržnog centra duž obale Save u centralnom gradskom jezgru.
Ne, ni slučajno rešenjem postojećih problema, već materijalno isplativim projektima koji se tiču isključivo privatnog interesa.
Nastavilo se uklanjanjem spomenika Dimitrija Tucovića na Slaviji, kao i menjanjem izgleda Trga Republike i postavljanjem kaldrme neprohodne za dečija kolica, bicikle i motocikle, iako je ta greška sa postavljanjem „kockica“ iz drugog puta nekako ispravljena.
Takođe, zločin se odvija bez prestanka na Vračaru gde se predratne vile, pod zaštitom grada, stare i po stotinu i nešto godina, ruše i na njihovom mestu niču moderne višespratnice koje estetski ne pripadaju ovom delu grada i njegovim uskim ulicama.
Prenamena i izmena izgleda Vračara atraktivna je za gradske funkcionere i građevinske investitore, jer razume se „imaju račun“ za ugradnju, uvećavanje i kasniju prodaju kvadrature.
Međutim, možda najveći udarac na Beograd i njegovo kulturno nasleđe još uvek je u toku i odigrava se na Kalemgdanu, u donjem delu Beogradske tvrđave.
Na Fejsbuk stranici „Beograd vekovni grad“ može se pronaći video materijal koji detaljno analizira problematiku nastanka stambeno-poslovnog kompleksa „K-District“ na području koji je zaštićen od strane Republike i Grada kao kulturno dobro od izuzetnog značaja, odnosno spomenik kulture.
Zakonom su zaštićene vizure sa reka i na reke, kao i višeslojnost graditeljskog nasleđa, navodi se u fantastičnom i bolnom video snimku, a zatim se daje uvid u poziciju ovog modernog kompleksa koji spada u okvire zaštićenog područja naslanjajući se na zidine tvrđave.
Takođe, kompleks modernih zgrada nastao je na arheološki bogatom području koje nikada nije detaljno istraženo.
Takvo iskopavanje predstavlja dužnost i obavezu prošlih, sadašnjih ili budućih generacija, ali nastankom ovakvih višespratnica gde im mesto nije može se osnovano posumnjati da kao narod krijemo nešto od sveta i samih sebe.
Detaljan plan za ovaj arheološki potpuno neistraženi deo spomenika kulture postoji od 1969. godine, ali je on, kako se može zaključiti, 2012. godine promenjen u korist planirane novogradnje.
Od 19. veka i izrade prvog urbanističkog plana ovaj deo grada predviđen je za zelenu površinu.
Zanimljivo je da se tek urbanističkim planom iz 2003. godine ovaj prostor planiran za komercijalnu zonu, „ali za ovaj prostor je još uvek važeći detaljni plan Kalemegdana iz 1969. godine“, navodi se u videu.
Prema njemu, postoje dugoročni ciljevi koji se tiču pravilnog i adekvatnog uređenja i održavanja tvrđave, a u neke od njih spadaju vraćanje vodenog rova(po obodima tvrđave), uklanjanje saobraćaja, kao i rekonstrukcija porušenog dela zida tvrđave.
Umesto ponovnog vraćanja vodenog rova još ranije su izgrađeni nasipi i parking mesta na jednom delu tvrđave.
Takođe, prema pomenutom planu iz 1969. godine cilj je bio da se Bulevar Vojvode Bojovića, podno Kalemegdana, potpuno ukloni i da se rekonstruišu bastioni tvrđave, pristaništa i Dunavska kapija.
Svi ti planovi sada su samo skup lepih želja jer je detaljni urbanistički plan Kalemegdana ukinut u okviru plana detaljne regulacije za stambeno-poslovnu zonu Beogradske tvrđave „K-District“ iz 2012. godine.
Izgradnjom ovog modernog stakleno-betonskog čudovišta napušta se ideja prethodno pomenutih rekonstrukcija, kao i plan za „revitalizaciju tvrđave kao jedinstvene celine“.
Planom detaljne regulacije iz 2012. godine „priobalna utvrđenja ostaju odvojena od korpusa tvrđave, koja su delom nasuta ili potpuno zatrpana zemljanim nasipima“.
Bulevar Vojvode Bojovića postaje saobraćajnica prvog reda i plan o izmeštanju prestaje sa važenjem, dok se Dunavska ulica proširuje sa dve na četiri trake kako bi se prilagodio saobraćaj potrebama novog stambeno-poslovnog kompleksa.
Izgradnja planiranih 115.000 kvadrata stambeno-poslovnog prostora i prilagođavanje saobraćajnica i kompletne infrastrukture na području Donjeg grada trajno onemogućava bilo kakvo rekonstruisanje Kalemegdanske tvrđave po uzoru na njeno izvorno stanje.
Utisak gorčine i tragikomedija u stilu Duška Kovačevića ostaje u grudima kada se pročita obrazloženje Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda (RZZSKGB) iz 2012. godine.
Oni su tada odobrili izgradnju ovog kompleksa zbog „potrebe afirmisanja poslovnih kapaciteta i javnih usluga u prostoru stambeno-poslovne zone Beogradske tvrđave u Beogradu“.
Autori video filma pitaju i dva vrlo logična pitanja.
Prvo se odnosi na obrazloženje RZZSKGB-a, odnosno „da li Beogradskoj tvrđavi kao spomeniku kulture treba stambeno-poslovna zona i koja je njena dobit“, dok se drugo logično pitanje samo nameće gledanjem ovakvih nemilih scena na možda najvrednijem simbolu Beograda:
„Da li je pravno moguće trajno otuđiti deo zemljišta kulturnog dobra od izuzetnog značaja, a zatim dozvoliti gradnju kompleksa čija visina prevazilazi visinu platoa Pobednika?“
Posledice ove legalizovane građevinske samovolje su višestruke i više nego očigledne, a najbolnije su u istorijskom, ambijentalnom i arheološkom smislu.
Autori razbijaju i mitove gradskih čelnika i njihove tvrdnje da se „K-District“ ne nalazi na prostoru tvrđave na kojem je dokumentovano da se ranije kroz istoriju nešto nalazilo.
Oni u svom videu otkrivaju da se ovaj moderni kompleks gradi na mestu nekadašnje Barokne kapije, porušene još 1739. godine, čiji su ostaci i određeni elementi i dalje sačuvani.
Takođe, prema istorijskim podacima na istom mestu gde sada raste „K-District“ nalazilo se srednjovekovno naselje, a kasnije u nama mnogo bližoj istoriji i Osuđeničko naselje gde je tokom Prvog svetskog rata gotovo ceo Sremski dobrovoljački odred izginuo braneći Beograd.
Kopanjem samo čuvenog podvožnjaka na Dorćolu pronađeno je 53 skeleta vojnika što samo po sebi govori da je i ovo naselje izgrađeno na nikada ekshumiranim kostima po kojima svakodnevno gazimo i na području velikog stradanja naše mladosti.
Baš simbolično, na stogodišnjicu njihove velike žrtve mi smo, nedostojni potomci, odlučili da na njihovim herojskim telima gradimo poslovno-stambene umesto rekonstruisano-istorijske objekte.
Ne želeći da prepričavamo sadržinu snimka, najbolje da isti pogledate i sami i uverite se koliki je zločin učinjen prema našem glavnom gradu.
Mesecima su autori istraživali i snimali, pružajući nam najvažnija saznanja koja se tiču ovog arhitektonskog zločina u kojem smo mi Beograđani bili saučesnici zbog nedostatka empatije i zainteresovanosti za dobrobit našeg grada.
Ono što je zaista tužno i porazno, svakako je izostanak otpora prema ovakvom postupanju sa kulturnim blagom Beograda.
Primetno je da se od početka gradnje kompleksa „K-District“ mogla čuti samo sporadična kritika ovog tragičnog projekta.
Problem je u suštini nepopravljiv, a kako se već godinama gradi bez ikakvih smetnji Kalemegdan je sada već trajno oštećen spomenik kulture.
Veliko je pitanje da li i na koji način se može umanjiti ovo štetočinsko delovanje gradske vlasti u prethodnoj deceniji?
Devastirani su i zatvoreni mnogi kultni prostori za kulturna dešavanja u Beogradu još za vreme mandata Dragana Đilasa na poziciji gradonačelnika.
Pamtimo posečene platane od kojih su mnoga stabla nakon seče dokazano bila zdrava, besmislene zakone o alkoholu posle 22 časa, zatvaranje Akademije, bioskopa, nakaradne izmene Doma omladine i SKC-a, a onda je dolaskom Siniše Malog i Gorana Vesića krenuo juriš na zdrav razum.
Beograđani su ćutali ili bezuspešno i zaludno šetali sa žutom patkom godinama, dok su Vračar, Kalemegdan i ostale istorijske celine napredno menjale zločinačke gradske arhitekte.
Pogledajte video i imajte na umu da se Beograd i Srbija brani kao što biste branili sopstvene roditelje, babe i dede ili svoju decu.
Ako ne biste branili svoju porodicu, onda ovaj tekst i nije za vas, niti ovaj potresni video, a plašim se da nisu ni ovaj ponosni Beograd ni još ponosnija Srbija.
Dodaj komentar