Portal Balkan Insight u jednom od članaka opisuje utecaj istaknutih Rusa na život Beograda u prvoj polovini dvadesetoga veka. Pre sto godina, navodi se u članku, dve su se revolucije odvile u carskoj Rusiji, već oslabljenoj sudelovanjem u Prvom svetskom ratu. Februarska je srušila prastari autokratski sistem proteravši cara, a Oktobarska je pokrenula uspon boljševika koji su na kraju proglasili Sovjetski savez.
Ta su zbivanja, koja i danas utiču na globalnu politiku, poslala veliki broj pripadnika ruskog plemstva, intelektualaca i drugog stanovništva u iseljeništvo. Najistaknutiji su pobegli u Pariz, Berlin i London, a između 40.000 i 100.000 Rusa našlo se u Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca, uz dobrodošlicu dinastije Karađorđević, ponajviše zbog ruske podrške toj dinastiji i porodičnih veza s ruskom kraljevskom dinastijom Romanov.
Preobraženje Beograda
Mladi kralj Aleksandar politički se kockao odlukom da podrži “bele” Ruse. Pripadnici starog režima u Beogradu mogli su da omoguće da Aleksandar ima značajni uticaj u Rusiji ako boljševici izgube.
Najistaknutiji ruski iseljenik u Srbiji bio je barun Pyotr Wrangel, koji se nalazio na čelu Biele armije na jugu ruskog carstva, a nakon poraza 1920. godine pobegao je u Sremske Karlovce, istorijski grad grad u Vojvodini. Nakon četiri godine osnovao je Ruski opštevojni savez, organizaciju koja je ujedinjavala sve ruske iseljenike u borbi protiv boljševika. Nakon sumnjive smrti u Briselu, ostaci su mu prebačeni u Beograd.
Osim toga, u tadašnjem Kraljevstvu, opustošenom ratom, nedostajalo je obrazovanih ljudi koji bi Beograd preoblikovali u veći evropski grad. Iseljenici koji su došli tamo brzo su se zaposlili na istaknutim mestima, a oni koji su izabrali Pariz, Berlin i London završili su kao taksisti i posluga.
Izbegli Rusi značajno su obogatili intelektualnu i umetničku scenu svog novog doma u Beogradu.
Nina Kirsanova i Marina Olenina podigle su baletsku scenu, a brojni inženjeri, istoričari, teolozi i matematičari počeli su predavati na beogradskom univerzitetu. Na grad je, uz kolege, najveći uticaj ostavio slavni arhitekta Nikolai Krasnov, koji je dizajnirao vile na Krimu za rusku elitu, uključujući i onu namenjenu kraljevskoj porodici Romanov. U Beogradu je dizajnirao impresivnu zgradu današnjega ministarstva spoljašnjih poslova, državni arhiv, unutrašnjost zgrade Narodne skupštine, niz istaknutih crkava, a intenzivno je radio i za kraljevsku porodicu.
Sećanje na domovinu
Iako su se dobro integrisali u beogradski život, “beli” Rusi su se veoma trudili da zadrže sećanje na carsku Rusiju. Ruska kuća u Beogradu otvorila je srednje škole za dečake i devojčice, organizovala kulturne događaje i vodila ruski restoran, kao i mali muzej u sećanje na poslednjega cara, a 1922. iseljenici su i izgradili crkvu sv. Trojstva u parku Tašmajdan u kojoj se još nalazi i nešto zemlje donesene iz Rusije nakon revolucije.
Osim etničkih Rusa, nekoliko stotina Kalmika, budističkih nomada s obala Kaspijskog jezera, pobeglo je u Beograd i izgradilo budističku pagodu 1929. godine. Drugi svetski rat i dolazak Crvene vojske 1944. godine označio je kraj istaknutih položaja “belih” Rusa u Beogradu. Neki su pobegli dalje na zapad pred Staljinom i jugoslovenskim komunistima, a drugi, s brojnim Kalmicima, pridružili su se nacistima.
Ipak, velik deo ih je ostao u Srbiji, umoran od stalnog seljenja. Većina ih se potpuno asimilirala i nastavili su doprinositi novom domu u Beogradu, koji su promenili u samo dve decenije.
Dodaj komentar