Šumu seku jer je napunila 40 i „istekao joj rok trajanja“. Za novu para nemaju jer su sve dali za seču

Vojvodina, pa tako i Subotica jedan je od regiona u Evropi koji je najmanje pošumljen, sa ispod sedam odsto površine pod šumama.

Međutim, motorne testere već deset meseci rade na redovnoj seči šume na Tresetu, kod jezera Tresetište pored Palića i granice sa Mađarskom, u blizini urbane zone, u predelu izuzetnih odlika koji pripada trećem stepenu zaštite.

Struka protiv, a planovi šuplji

Dok iz Vojvodinašume kažu za VOICE da je u pitanju seča obnove šume, stručnjaci i zaštitari su protiv ovako masovne seče jer je šumi potrebno više decenija da se obnovi, te su zatražili izmene godišnjih planova za seču i uključivanje nezavisnih stručnjaka u izradu planova.

Seča u šumi Treset koja će trajati do kraja ove godine izazvala je uznemirenost dela građana koji su početkom septembra osnovali i Fejsbuk grupu „Zaštita šume Subotice/TRESET“ u kojoj su ukazali na problem sve češćih seča u subotičkim šumama.

Prema informacijama iz Javnog preduzeća Vojvodinašume, do sada je uklonjeno 17,5 hektara šume, a u planu je još seča 12,18 hektara, dakle ukupno 29,68 hektara šume planirane važećom Osnovom gazdovanja šumama.

Iz ovog preduzeća kažu da šuma ima svoj životni vek i da se seča radi zbog obnavljanja šume, a da će celokupna površina koja je predmet seče biti obnovljena prirodnim, vegetatitvnim putem. Dodaju da ća efekti obnove biti vidljivi do jeseni 2022. godine, odnosno po isteku vegetacionog perioda.

Stručnjaci i zaštitari su protiv ovako obimne seče i kažu da je sporna i ispravnost desetogodišnjih planova za seču koje usvaja Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede. A građani su zatražili od Vojvodinašume da ih uključe u predstojeću jesenju sadnju i obnovu šume.

Gde nestadoše šume?

Stepen šumovitosti u Srbiji je 29,1 odsto, dok bi prema postavljenim ciljevima u Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine, optimalna šumovitost trebalo da bude 41,4 odsto.

Trend opadanja godišnjeg pošumljavanja prisutan je od 1995. godine, tako da je danas on ispod 2.000 hektara, dok je osamdesetih godina prošlog veka pošumljavano oko 10.000 hektara godišnje, izjavio je medijima početkom ove godine, predsednik Državne revizorske institucije i generalni državni revizor Duško Pejović.

– Seče koje se sprovode ne predstavljaju nikakav ekocid i krčenje šuma – kaže za VOICE izvršni direktor za šumarstvo, ekologiju i razvoj Marko Marinković i dodaje da su u pitanju redovne seče, odnosno seče obnove i proredne seče, planirane važećom Osnovom gazdovanja šumama za period od 2020. do 2029. godine, kao i izvođačkimprojektima gazdovanja šumama za 2021. godinu.

– U konkretnom slučaju, na lokalitetu Treset planirana je vegetativna obnova bagrema prirodnim putem. Vrste drveća koje imaju veliku sposobnost vegetativne obnove obnavljaju se prirodnim putem, dok se vrste koje nemaju svojstvo prirodnog obnavljanja obnavljaju veštačkim putem što podrazumeva setvu semena ili sadnju sadnica. Suština je da nijedna površina nakon seče ne ostaje neobnovljena, nego je cilj da se podigne nova, mlada šuma. To se uvek ostvaruje, čak i kada obnova iz prvog puta ne uspe ili ne uspe u potpunosti jer se u tim slučajevima vrši popunjavanje sadnicama ili čak i ponovno pošumljavanje ukoliko je potrebno – navodi Marinković.

Mi smo krivi

Carica Marija Terezija koja je proglasila Suboticu Slobodnim kraljevskim gradom 1. septembra 1779. godine još pre više od dva veka je znala da je eolska erozija velika pretnja gradu, pa je dala nalog da se cela oblast pošumi. Drugo veliko pošumljavanje počelo je 1840. godine i trajalo je gotovo 60 godina.

Subotičke šume su sve do 1896. godine bile isključivo vlasništvo grada, a „Planom gazdovanja šumama slobodnog kraljevskog grada Subotice“, iz 1901. godine, šuma prelazi u ruke raznih „gazdinstava“ i „upravljača“, nakon kojih šuma polako ali sigurno počinje da nestaje, naveo je jedan od lokalnih portala u Subotici koji se bavi istorijom toga grada.

U pitanju je seča šume starosti 45 godina gde će biti uklonjeno oko hiljadu kubnih metara bagrema, gotovo dve hiljade kubnih metara bele topole, 500 kubika koprivića, 50 kubika otla i 120 kubnih metara crnog bora.

Prema rečima Marinkovića, svi radovi su usklađeni sa strogim FSC standarima, a Vojvodinašume poseduje FSC sertifikat koji je dokaz da se šumama gazduje na ekološkim principima, pri čemu se to svake godine kontroliše od strane nezavisnog sertifikacionog tela.

S obzirom na pojavu pojedinih dezinformacija na društvenim mrežama o tome da je seča u šumi na Tresetu završena, Marko Marinković iz Vojvodinašume kaže za VOICE da je u proteklih nekoliko dana bila Šumska i druge inspekcije na terenu i da je seča u ovom trenutku utihnula, ali da će ona biti ponovo nastavljena po propisanim, važećim planovima za seču

S druge strane, magistar bioloških nauka Ištvan Hulo iz Subotice, koji je kao volonter dugi niz godina učestvovao u pripremi dokumentacije za proglašavanje Subotičkih šuma za prirodno dobro i gotovo 40 godina istraživao to područje, kaže za VOICE da je protiv seče šume.

– U ovakvom području je istaknut značaj drveća, značaj šuma za zaštitu klime i klimatskih promena, zaštitu vazduha jer se nivo ugljen dioksida smanjuje i u celom svetu je preporučeno da se, tamo gde može, sade milioni stabala drveća jer će nas to u velikoj meri spašavati od svih tih promena – objašnjava Hulo.

Hulo smatra da je potrebno obaviti reviziju planova za seču jer smo sada ugroženi i zbog mnogih drugih stvari.

– Kad se iseče jedno stablo koje je staro 100 godina, mi treba da dočekamo isto tako još 100 godina da izraste novo, pa do tada ovde neće biti ništa – samo pustinja bez tih stabala. Prema tome, ja sam protiv takvih seča jer ogrevno drvo možda nije u toj meri ekonomski značajno u odnosu na zaštitu naše klime – smatra Hulo.

Ko zarađuje sečom?

Marko Marinković podseća da se drvo koje se poseče plasira na tržištu, čime se stavlja na raspolaganje društvu i industriji ekološki prihvatljiv materijal, a istovremeno se stvara ekonomska vrednost.

– Vojvodinašume prodaje drvne sortimente (trupce, celulozno drvo itd.), a kupci dalje obavljaju preradu drvnih sortimenata i izrađuju drvnu građu (drvni građevinski materijal) koji na kraju završi na domaćem ili inostranom tržištu – navodi Marinković.

On ističe da drvo iz subotičkih šuma nije ekonomski isplativo i da su Vojvodinašume u ovom slučaju na nuli ili u vrlo blagom plusu.

U Kelebijskoj šumi su u proteklim mesecima takođe rađene redovne seče, a na jesen će biti sprovedeno pošumljavanje sadnicama crnog bora, kažu u preduzeću Vojvodinašume.

Nastavak teksta pročitajte na VOICE.org.rs