Reč ubojitija od mača: Potresna priča o spisima skrivenim širom sveta

Kroz istoriju mnoge knjige su bile zabranjivane, spaljivane, ili uništavane na bilo koji način, u zavisnosti od političkog režima koji je bio na vlasti, a zatim i društvene prihvatljivosti.

Knjiga kao predmet uticanja na ljudsku svest može da bude opasna, što pokazuje Hitlerova Moja borba (Mein Kampf), ali svesni smo da daleko više može da utiče pozitivno proširujući vidike i raznovrsnost u načinima razmišljanja.

Ljudi koji su imali ovaj pozitivan stav ne samo o knjigama nego i o svakoj vrsti zapisa, trudili su se da ih sačuvaju po svaku cenu, shvatajući njihovu važnost za dalju budućnost.

Kroz skorašnji primer pronalaska podzemne sobe za čitanje u Damasku, tzv. Tajne biblioteke u Siriji, u kojoj su volonteri našli više od četrnaest hiljada knjiga sakrivenih od Asadovog režima, pronalazimo i druge interesantne primere skrivenih zapisa u svetu.

Biblioteka u pećini

Na granici Gobi pustinje u Kini, postoji mreža pećina, nazvane Hiljadu pećina Bude, koje su zatvorene već hiljadu godina. Niko ne zna zašto su zapravo zatvorene, ali jedno od mišljenja je da se to desilo 1305. godine kako bi se zaštitili od Islamskih Karakanida.

Jedan od taoističkih monaha, koji je bio čuvar ovih pećina, 1900. godine je pronašao skrivena vrata koja vode do sobe prepune rukopisa iz XI veka. Posebno zanimljiv je jedan od dokumenata Diamond Sutra, koji predstavlja suštinu svetosti budizma.

Kopija u pećini datira od 868. godine i predstavlja najraniji svetski primerak štampane knjige. Pored toga, podseća da je štampanje izvorno sa područja azijskog kontinenta i da je prvobitno počelo kao forma molitve.

Vatikanske tajne arhive

Mnogobrojne kontroverze se vezuju za vatikanske arhive, počev od kolekcije vanzemaljskih glava do vremenske mašine Hronovisor, koju je navodno napravio monah Benediktin kako bi vratio vreme da bi snimio Isusovo raspeće.

Kako bi otklonili sve navedene sumnje, Vatikan je odlučio da otvori svoje arhive javnosti u muzeju Kapitolino, u Rimu. Od 1922. godine, pristup delu knjiga sa ličnim aferama kardinala nije bio dozvoljen, dok je dolaskom Pape Pije XII na prestol, pristup svim arhivama kompletno zabranjen.

Vatikanske arhive čuva švajcarska straža i policija vatikanskog grada. Jedne od najzanimljivijih dokumenata koje se tamo mogu naći je zahtev kralja Henrija VIII za poništenje braka sa Katarinom od Aragona. Pored toga, postoje i prepiske Vatikana sa mnogobronijm velikanima poput Mocarta, Erazmusa, Voltera, a i Hitlera.

Tajna egipatske sinagoge

Fustat, nekadašnji glavni grad u Egiptu, sakrivao je u jednoj od njegovih sinagoga Ben Ezra preko 280.000 jevrejskih rukopisa. Sakriveni više od hiljadu godina, konačno su pronađeni 1874. godine, a njihova važnost je potvrđena i obelodanjena 1896. kada su škotske bliznakinje pokazale manuskripte akademiku sa Kembridža.

Prema jevrejskom zakonu, nijedan spis koji sadrži ime Boga ne sme da se baci, a spisi koji se više ne koriste skladište se u sinagogama ili na groblju dok se ne odobri njihove spaljivanje. Skloništa se nazivaju genizah, što na hebrejskom znači sakriti, a kasnije je dobilo i značenje arhive.

Dokumenta koja se mogu naći u Ben Ezri su iz perioda od IX do XIX veka. Otkrivaju da su jevrejski trgovci sarađivali sa hrišćanima i muslimanima, da se prema jevrejima ophodilo mnogo tolerantnije nego što se mislilo kroz istoriju i da antisemitizam tada nije bio toliko poznat.

Važnost Kairo Genizah-e je u konstantnom porastu, a 2013. godine su biblioteke Kembridža i Oksforda zajedno prikupljali prihode da sačuvaju ove spise netaknutima.

Skriveni sadržaj knjige u Lajdanskoj biblioteci

Svakoj knjizi se iznenadimo kada vidimo koliko može da nas inspiriše, promeni, ili jednostavno utiče na trenutno raspoloženje. Studenti Lajdanskog univerziteta u Holandiji, sa razlogom mogu da kažu da je jedna knjiga koju su čitali promenila ne samo njihov život nego je i uticala na sveukupno znanje o istoriji srednjeg veka.

Na ovom holandskom univerzitetu jedan od zadataka je bio da proučavaju arhivu srednjeg veka. Prolazeći kroz veliki broj knjiga, u jednoj od njih uočili su 132 zapisa, pisama i recepata neidentifikovanog suda iz oblasti Rajne, koji su bili sakriveni u korici knjige štampanoj 1577. godine.